¿Cal é a solución á crise?

Moito se está a falar de crise ultimamente. E, é verdade, estamos en crise. Os meus colegas andan máis preocupados do normal. Eu tamén. As contas para os vindeiros meses andan xustas. A inestabilidade laboral rolda dun hemisferio cerebral a outro.

O desenvolvemento da sociedade está influenciado por tres elementos básicos: a economía, o ambiente e o socio – cultural. A esto hai que engadirlle as sinerxías e as simbioses que se dan entre eles. Este sistema, tal e como se presenta, leva décadas en desequilibrio por mor da existencia dunha serie de fluxos acíclicos que circulan sempre na mesma dirección. Estes fluxos ou transferencias pódense resumir en:

• Transferencia de recursos dos máis pobres aos máis ricos
• Transferencia de recursos dos países subdesenvolvidos aos países desenvolvidos
• Transferencia de recursos das xeracións futuras ás xeracións presentes

Pero si esto é así desde fai anos, por qué agora estamos en crise e fai catro anos non? Que cambiou nos últimos meses? Evidentemente, a economía foi o que mudou. Dentro deste sistema a economía sempre era unha invariante onde os outros dous elementos estaban supeditados a aquela. E por desgracia, este sometemento non foi suficiente para manter un economía boiante. Asemade, hai que engadir que a percepción humana toma de referencia diferenciais de tempo tan pequenos que os problemas sociais e ambientais non se chegan a sentir con profundidade, pero os económicos si.

Os creadores de opinión – políticos, xornalistas, expertos en todas as disciplinas, etc. - falan de buscar unha nova orde económica. Case sempre introducen a coletilla “sostible” ou “desenvolvemento sostible” en todas as súas frases. Pero realmente que é o desenvolvemento sostible?

No ano 87 do pasado século XX, publicouse co patrocinio da ONU o informe "O noso futuro común" (Our Common Future) – máis coñecido como Informe Brundtland, en honor a primeira ministra de Noruga naquel momento, Gro Harlem Brundtland, que era quen presidía a comisión de elaborar este informe-. Neste informe recollíase por primeira vez o termo Desenvolvemento Sostible:

“Aquel capaz de satisfacer as necesidades das xeracións presentes sen comprometer que as xeracións futuras satisfagan as súas necesidades”

Sen dubida unha definición elegante. Pero tan elegante como ambigua. Explícome. Na primeira parte fai mención ás necesidades das xeracións presentes. Pero que necesidades é necesario satisfacer?. Ten as mesmas necesidades un galego que un subsahariano?. E na franxa de Gaza, que necesidades teñen? Estarán preocupados polo paro ou polo cambio climático?. Ou sen ir máis lonxe, ten as mesmas necesidades un cidadán de Meicende que un de Monteagudo? Se continuamos coa definición, de cantas xeracións futuras estamos a falar?. E que necesidades terán as xeracións futuras? Moitas máis que nos? Menos?

Tristemente, detrás destas incertezas, é onde, paradoxalmente, se bican correntes tan opostas como capitalismo e naturalismo, socialismo e liberalismo, a esquerda e a dereita, o progresismo e o conservadorismo, etc. porque todos eles se ven reflectidos e amparados na ambigüidade desa definición. Porén, se me entoxa difícil solución a curto prazo, para esta crise ou para a que xa tiñamos, segundo a óptica coa que se mire.